Rozliczenia finansowe spółdzielni mieszkaniowej powinny być zrozumiałe i transparentne. W sposób wzorowy zdaje się przestrzegać tej zasady SM Górnik w Katowicach, która w swoim regulaminie zawarła następującą, spiżową frazę:
Podstawą rozliczenia kosztów energii cieplnej są całkowite koszty (Kc) jej dostarczenia udokumentowane fakturami wystawionymi przez dostawców na podstawie zawartych umów.
Na ogół jednak przeciętny opłacacz czynszów ma raczej małe szanse dotrzeć do szczegółów wzmiankowanej dokumentacji, zwłaszcza że złożony regulamin rozliczeń nie jest przyjazny nawet dla ludzi najbardziej dociekliwych. Sytuacji nie ułatwia zapewne fakt, że większość z nich dotyczy ustaleń i umów pomiędzy zarządcą budynku, którym na żywieckich osiedlach jest zazwyczaj SM Gronie, a dostawcą usług ciepłowniczych, czyli MZEC Ekoterm. Ezopowa korespondencja, którą zarząd trzy razy w roku kieruje do mieszkańców, nie wyjaśnia zbyt wiele:
Informujemy, że po rozliczeniu zużycia ciepłej wody za miesiące VIII 2015 r. do XI 2015 r. na podstawie odczytów wodomierzy indywidualnych, powstała różnica pomiędzy wpłaconym ryczałtem za energię do podgrzewania wody, a faktycznym zużyciem. Rozliczenie zużycia energii nastąpiło po kosztach rzeczywistych, które za miesiące od VIII 2015 r. do XI 2015 r. wyniosły 24,80 zł za podgrzanie 1m3 wody.
Jak doskonale widać, na próżno szukać tu jakiejkolwiek informacji skąd otrzymano takie kwoty. Nieco więcej treści zawierają roczne rozliczenia opłat z tytułu ogrzewania mieszkań. W prawie niezmiennej od lat formule czytamy:
Każdy budynek naszej Spółdzielni wyposażony jest w indywidualny licznik ciepła.
Koszty ogrzewania budynku uzależnione są między innymi od długości okresu grzewczego, przeprowadzonej wcześniej termomodernizacji budynku, oszczędzania ciepła przez mieszkańców oraz mocy zamówionej i taryfy dla ciepła.
Niestety, na tej podstawie zaniepokojony wysokimi kosztami podgrzewania ciepłej wody użytkowej członek spółdzielni wciąż nie potrafi sprawdzić, za pomocą aktualnej taryfy firmy Ekoterm oraz odczytów wodomierza, czy opłata we wskazanym okresie (np. VIII 2015 – IX 2015) została naliczona prawidłowo oraz jakie składowe i w jakim stopniu wpłynęły na jej ostateczną wysokość. Dlatego warto skorzystać z możliwości wynikających z ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków:
Art. 9. 2. Właściciel lub zarządca budynku jest obowiązany do nieodpłatnego przekazania kopii świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, a w przypadku braku tego świadectwa, dokumentacji technicznej budynku, o której mowa w ust. 1, właścicielowi części budynku lub osobie, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, lub osobie, której przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, a także najemcy w przypadku, o którym mowa w art. 11 ust. 3, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia złożenia przez niego wniosku.
Zatem właściciel mieszkania może wystąpić do spółdzielni z wnioskiem o kopię świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, zgodnego ze wzorem z zał. nr 3 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2015 r. Uzyska w ten sposób nie tylko informację potrzebną do obliczenia należności za przygotowanie ciepłej wody użytkowej, ale również wiedzę na temat średniej rocznej sprawności wytwarzania, przesyłu i akumulacji ciepła w budynku (dotyczy to każdej z wymienionych sprawności z osobna). To z kolei pozwoli rozdzielić odpowiedzialność, którą za podwyżki czynszu mogą przerzucać się między sobą Ekoterm i SM Gronie. Warto mieć na uwadze, że niska sprawność energetyczna to wysokie opłaty dla mieszkańców.
