Posted on 04 sierpnia 2023.
Niejednokrotnie zadawane pytania: czy urzędnik powinien mieć prawo do wykonywania dodatkowej pracy mając umowę na pełen etat i czy jest on wstanie wykonywać pracę równolegle w innym urzędzie? A może nawet wykonywać pracę z własnego domu?
W Polsce jest prawo, które daje możliwość urzędnikom zawierania umowy o pracę w dwóch urzędach naraz. Dopuszczana jest przez pracodawcę umowa według zadaniowego czasu pracy. Można by się zastanawiać nad zasadnością istnienia takich przepisów? Dlaczego ustawodawca dopuszcza do zawierania takich umów?
Zamieszczamy artykuł autorstwa Maike Schade dotyczący dodatkowego zatrudnienia urzędników w Niemczech.
Urzędnicy i dodatkowe zatrudnienie: Wymagania i limity zarobków
Czy urzędnicy mogą dorabiać na boku?
A jeśli tak, to o czym muszą pamiętać podejmując drugą pracę, jakie mają prawa
i obowiązki?
Zgodnie z federalną ustawą i
przepisami krajów związkowych, urzędnicy są zasadniczo uprawnieni do
podejmowania dodatkowego zatrudnienia. Ale co jest uważane za dodatkowe
zatrudnienie? „Drugorzędne zatrudnienie to pełnienie drugorzędnego urzędu
lub wykonywanie drugorzędnego zatrudnienia”. Następnie definiuje:
Drugorzędny urząd to grupa zadań
nienależących do głównego urzędu, która jest wykonywana na podstawie stosunku
służbowego lub urzędowego na mocy prawa publicznego.
Drugorzędne zatrudnienie to każda inna działalność w ramach służby publicznej
lub poza nią, która nie należy do głównego urzędu.
Sprawowanie honorowych urzędów publicznych, a także nieodpłatna opieka, opieka
lub kuratela nie są uważane za dodatkowe zatrudnienie.
Obowiązek zgłaszania i zatwierdzania
dodatkowego zatrudnienia
Urzędnicy służby cywilnej muszą
zawsze informować swojego pracodawcę na piśmie z odpowiednim wyprzedzeniem,
jeśli chcą podjąć dodatkowe zatrudnienie (z wyjątkiem zarządzania własnym
majątkiem lub pracy dla związku zawodowego lub grupy interesu).
Co do zasady, muszą oni
określić:
Na czym polega działalność.
Kto jest klientem.
Ile czasu zajmie wykonanie zadania.
W jaki sposób lub w jakiej wysokości będzie płatne.
W zależności od pracodawcy, federalnego lub stanowego, istnieje podstawowy
obowiązek uzyskania pozwolenia lub podstawowy obowiązek powiadomienia z
zastrzeżeniem pozwolenia lub zakazu.
Dodatkowe zatrudnienie urzędników:
przepisy dotyczące obowiązku zatwierdzania lub powiadamiania przez kraj
związkowy
Podstawowy obowiązek zatwierdzenia Podstawowy obowiązek powiadomienia z zastrzeżeniem
zezwolenia lub zakazu
Rząd federalny (§ 99 BBG) Brema (§§ 70 i nast. BremBG)
Badenia-Wirtembergia (§§ 60 i nast. LBG BW) Hamburg (§§ 70 i nast. HmbBG)
Bawaria (art. 81 i nast. BayBG) Meklemburgia-Pomorze Przednie (§§ 70 i nast.
LBG MV)
Berlin (§ 29 LBG Bln) Dolna Saksonia (§§ 70 i nast. NBG)
Brandenburgia (§ 85 LBG Bbg) Kraj Saary (§§ 84 i nast. SBG)
Hesja (§ 73 HBG) Saksonia (§§ 101 i nast. SächsBG)
Nadrenia Północna-Westfalia (§ 49 LBG NRW) Saksonia-Anhalt (§§ 73 i nast. LBG
LSA)
Nadrenia-Palatynat (§ 83 LBG RhPf) Szlezwik-Holsztyn (§§ 70 i nast. LBG SchlH)
Turyngia (§ 51 ThürBG)
Źródło: pracownicy naukowi © pracownicy naukowi
Nawet jeśli niektóre kraje związkowe nie ustanowiły ogólnego wymogu uzyskania
zezwolenia na dodatkowe zatrudnienie, poniższe przepisy dotyczące dozwolonych
działań można zasadniczo przenieść.
Kiedy dodatkowe zatrudnienie podlega
zatwierdzeniu?
W przypadku urzędników federalnych przyznane zezwolenie jest ważne przez
maksymalnie pięć lat i może zostać w każdej chwili cofnięte lub uzależnione od
spełnienia określonych warunków. Regulacja ta może zostać przeniesiona na kraje
związkowe, choć w niektórych przypadkach obowiązują tu inne terminy. Ale pod
jakimi warunkami zezwolenie musi zostać przyznane – i kiedy może nie zostać
przyznane?
Praca w niepełnym wymiarze godzin nie może kolidować ze sprawowaniem urzędu
Warunkiem wstępnym jest zawsze to, aby dodatkowe zatrudnienie nie przeszkadzało
urzędnikowi służby cywilnej w sprawowaniu jego urzędu – na przykład poprzez
sprzeczność z jego obowiązkami służbowymi. Dzieje się tak na przykład w
przypadku, gdy bezstronność urzędnika może zostać zakłócona przez jego
dodatkowe zatrudnienie. Prawo stanowi również, że dodatkowe zatrudnienie nie
może zostać zatwierdzone, jeśli istnieje konflikt interesów z urzędem, jeśli
reputacja administracji publicznej może ucierpieć lub jeśli przyszła zdolność
operacyjna urzędnika może zostać osłabiona przez dodatkowe zatrudnienie
(przyczyna niepowodzenia).
Ile czasu może zajmować dodatkowa
praca?
Zezwolenie może również nie zostać udzielone, jeśli dodatkowe zatrudnienie lub
urząd pochłaniają tak dużo czasu i energii, że urzędnik nie może już w pełni
wykonywać swojej głównej funkcji. Według BBG ma to zazwyczaj miejsce, gdy
dodatkowe zajęcie przekracza jedną piątą regularnego tygodniowego czasu pracy.
W Bremie istnieje dodatkowa specjalna zasada, że jeśli drugie zajęcie zajmuje
co najmniej jedną czwartą tygodniowego czasu pracy (sześć godzin tygodniowo w przypadku
nauczania), automatycznie zakłada się, że obowiązki urzędnika są utrudnione –
powód niepowodzenia.
Limit zarobków: Ile urzędnik może dodatkowo zarobić?
Należy również przestrzegać limitu finansowego: Jeśli federalny urzędnik służby
cywilnej zarabia więcej niż 40 procent swojego rocznego wynagrodzenia
podstawowego z jednego lub więcej dodatkowych miejsc pracy poprzez
wynagrodzenie lub świadczenia rzeczowe, zgoda nie może zostać wydana. Na
przykład zwrot kosztów podróży i zakwaterowania (do wysokości limitu kosztów
podróży) lub wydatków nie jest uważany za wynagrodzenie zgodnie z federalnymi i
krajowymi przepisami dotyczącymi dodatkowego zatrudnienia – w przeciwieństwie
do zryczałtowanych dodatków na wydatki.
Które zajęcia dodatkowe nie
podlegają zatwierdzeniu?
Zgodnie z założeniem, że nie
dochodzi do naruszenia obowiązków służbowych, następujące czynności poboczne
nie podlegają zatwierdzeniu przez federalnych urzędników służby cywilnej (§100
BBG):
Zarządzanie własnym majątkiem
działalność w celu ochrony interesów zawodowych w związkach zawodowych lub
stowarzyszeniach zawodowych lub w organizacjach samopomocy urzędników służby
cywilnej. Działalność pisarska, naukowa, artystyczna lub wykładowa
Niezależna działalność ekspercka związana z zadaniami dydaktycznymi lub
badawczymi przez nauczycieli na uniwersytetach publicznych i na uniwersytetach
sił zbrojnych, a także przez urzędników służby cywilnej w instytutach i
instytucjach naukowych.
Ograniczenie: Jeśli jako urzędnik
służby cywilnej chcesz podjąć działalność w jednym z dwóch ostatnich obszarów,
musisz z wyprzedzeniem poinformować pracodawcę na piśmie lub drogą
elektroniczną o zakresie i ewentualnym wynagrodzeniu – w tym przypadku
obowiązują również wyżej wymienione ograniczenia czasowe i finansowe. Jeśli
organ służby ma uzasadnione podejrzenia, że praca dodatkowa przeszkadza w
wykonywaniu obowiązków, może zażądać pisemnych informacji na temat charakteru i
zakresu. Przepisy te można zasadniczo przenieść na kraje związkowe i gminy.
Dodatkowe zatrudnienie na małą skalę
Jeśli dodatkowe zatrudnienie ma
niewielki zakres, jest wykonywane poza godzinami pracy i nie ma ustawowego
powodu niepowodzenia, zezwolenie jest automatycznie uznawane za udzielone.
Mały zakres oznacza:
Wynagrodzenie nie przekracza 100
euro miesięcznie (§5 BNV). W niektórych krajach związkowych ten limit zarobków
jest zdefiniowany inaczej; na przykład w Bawarii i Badenii-Wirtembergii wynosi
on 200 euro miesięcznie.
Praca nie może zajmować więcej niż jedną piątą tygodniowego czasu pracy.
O czym jeszcze muszą pamiętać
urzędnicy służby cywilnej w odniesieniu do dodatkowego zatrudnienia?
Zasadniczo dodatkowe zatrudnienie można wykonywać wyłącznie poza godzinami
pracy – chyba że leży to w interesie władzy publicznej, co musi zostać
odnotowane na piśmie w aktach. Jednak wyjątki potwierdzają regułę również w tym
przypadku: W szczególnie uzasadnionych przypadkach i jeśli nadrobisz czas
dyżuru później, aktywność w regularnych godzinach pracy może zostać
zatwierdzona. Należy to również odnotować na piśmie (§101 BBG).
Zasadniczo nie można wykorzystywać sprzętu, materiałów i personelu pracodawcy
do dodatkowego zatrudnienia. Istnieją wyjątki od tej zasady, na przykład, jeśli
działalność służy szczególnemu interesowi naukowemu lub publicznemu. Korzystanie
nie jest jednak bezpłatne: zgodnie z prawem federalnym należy uiścić
„odpowiednią” opłatę. Niektóre kraje związkowe mają inne przepisy, na
przykład korzystanie z materiałów jest ogólnie dozwolone.
Czym jest działalność dodatkowa w
służbie publicznej?
Działalność dodatkowa w służbie
publicznej to działalność, którą urzędnicy państwowi wykonują dobrowolnie lub
na zlecenie swojego pracodawcy, innej korporacji lub instytucji publicznej lub
fundacji prawa publicznego – czy to na rzecz Federacji, kraju związkowego czy
gminy. Działalność na rzecz wspólnot religijnych prawa publicznego i ich
stowarzyszeń jest wykluczona.
W przypadku dodatkowego zatrudnienia
w służbie publicznej obowiązują specjalne limity wynagrodzeń, które nie mogą
zostać przekroczone:
Maksymalne limity wynagrodzenia za działalność dodatkową w służbie publicznej
Grupa zaszeregowania Maksymalne
wynagrodzenie (rocznie, w euro, brutto)
A1 do A8 3,700€
A1 do A8 3,700€
A9 do A12 4,300€
A13 do A16, B1, C1 do C3, R1 i R2 4,900€
B2 do B5, C4, R3 do R5 5,500€
od B6 i R6 6,100€
Jaki jest obowiązek zwrotu?
W przypadku przekroczenia
maksymalnych limitów wynagrodzenia urzędnik służby cywilnej musi zwrócić
różnicę swojemu pracodawcy. Zgodnie z paragrafem 7 BNV, następujące czynności
są zwolnione z tzw. obowiązku zwrotu:
działalność dydaktyczna, wykładowa i
egzaminacyjna
działalność w charakterze eksperta sądowego lub prokuratorskiego
działalność w dziedzinie badań naukowych
działalność ekspercka lekarzy, dentystów i weterynarzy, np. dla firm ubezpieczeniowych
czynności wykonywane podczas urlopu z utratą wynagrodzenia.
Czy urzędnicy służby cywilnej mogą być zobowiązani do wykonywania dodatkowych
czynności w służbie publicznej?
Bardzo jasna odpowiedź: Tak, jest to
część ogólnych obowiązków urzędnika służby cywilnej. Jeśli podjęcie dodatkowej
pracy w służbie publicznej jest zgodne z wykształceniem i umiejętnościami
urzędnika służby cywilnej i nie nakłada na niego nadmiernych wymagań, najwyższy
urzędnik służby cywilnej może zażądać, aby urzędnik służby cywilnej ją podjął,
zgodnie z art. 98 BBG. To prawo do żądania może być również przeniesione na
organy niższego szczebla.
O czym muszą pamiętać profesorowie i
nauczyciele podejmujący pracę w niepełnym wymiarze godzin?
Zasadniczo do nauczycieli i profesorów mają zastosowanie te same przepisy, co
do innych urzędników państwowych. Nauczyciele muszą zawsze zgłosić dodatkowe
zatrudnienie i uzyskać pisemną zgodę administracji szkolnej; należy również
przestrzegać zwykłych limitów godzin pracy i wynagrodzenia. Dokładne warunki –
na przykład, ile nauczyciele mogą zarabiać dodatkowo, aby dodatkowe
zatrudnienie zostało sklasyfikowane jako marginalne, a tym samym zezwolenie
zostało automatycznie przyznane – można znaleźć w ustawie o statusie urzędnika
służby cywilnej (§ 40), a także w odpowiednich stanowych przepisach dotyczących
służby cywilnej i rozporządzeniach dotyczących dodatkowego zatrudnienia w
służbie cywilnej.
To samo dotyczy profesorów. Z jednym wyjątkiem: ponieważ profesorowie nie
podlegają żadnym przepisom dotyczącym czasu pracy, zakres dodatkowego
zatrudnienia nie może przekraczać jednego dnia roboczego tygodniowo (w
stosownych przypadkach, średnio rocznie).
Co dotyczy emerytowanych urzędników
służby cywilnej?
Po przejściu na emeryturę urzędnicy
służby cywilnej nie mogą podejmować dodatkowej pracy według własnego uznania.
Obowiązują raczej następujące zasady (§ 105 BBG): Urzędnicy służby cywilnej,
którzy przechodzą na emeryturę po osiągnięciu standardowego wieku emerytalnego,
muszą powiadomić na piśmie swój ostatni najwyższy organ służby cywilnej o
dodatkowym zatrudnieniu poza służbą cywilną przez trzy lata, jeśli ma to
jakikolwiek związek z ich poprzednim urzędem. Jeśli dodatkowe zatrudnienie może
naruszać interesy służbowe, nie może zostać zatwierdzone. W przypadku innych
byłych urzędników służby cywilnej, takich jak tymczasowi urzędnicy służby
cywilnej, którzy opuszczają status urzędnika służby cywilnej przed osiągnięciem
standardowego wieku emerytalnego oraz tych, którzy otrzymują świadczenia
emerytalne, zasada ta obowiązuje przez pięć lat.
Drugie zatrudnienie w ramach TVöD: Jakie są zasady dotyczące drugiego
zatrudnienia?
Pracownicy służby publicznej nie
podlegają tak surowym zasadom jak urzędnicy służby cywilnej, jeśli chcą podjąć
dodatkowe zatrudnienie. Zgodnie z układem zbiorowym służby publicznej (TVöD),
sekcja 3 (ustęp 3) stanowi, że dodatkowe zatrudnienie za wynagrodzeniem musi
być zawsze zgłaszane na piśmie z odpowiednim wyprzedzeniem. Jeśli pracodawca
uważa, że praca dodatkowa może kolidować z obowiązkami, może jej zakazać lub
nałożyć warunki. Jednakże limity czasowe lub zarobkowe nie są wyraźnie
określone.
Autor: Maike Schade
źródło: https://www.academics.de/ratgeber/nebentaetigkeit-beamte-oeffentlicher-dienst