Niejednokrotnie zadawane pytania: czy urzędnik powinien mieć prawo do wykonywania dodatkowej pracy mając umowę na pełen etat i czy jest on wstanie wykonywać pracę równolegle w innym urzędzie? A może nawet wykonywać pracę z własnego domu?

 W Polsce jest prawo, które daje możliwość urzędnikom zawierania umowy o pracę w dwóch urzędach naraz. Dopuszczana jest przez pracodawcę umowa według zadaniowego czasu pracy. Można by się zastanawiać nad zasadnością istnienia takich przepisów? Dlaczego ustawodawca dopuszcza do zawierania takich umów?

Zamieszczamy artykuł autorstwa Maike Schade dotyczący dodatkowego zatrudnienia urzędników w Niemczech.

Urzędnicy i dodatkowe zatrudnienie: Wymagania i limity zarobków

Czy urzędnicy mogą dorabiać na boku? A jeśli tak, to o czym muszą pamiętać podejmując drugą pracę, jakie mają prawa i obowiązki?

Zgodnie z federalną ustawą i przepisami krajów związkowych, urzędnicy są zasadniczo uprawnieni do podejmowania dodatkowego zatrudnienia. Ale co jest uważane za dodatkowe zatrudnienie? „Drugorzędne zatrudnienie to pełnienie drugorzędnego urzędu lub wykonywanie drugorzędnego zatrudnienia”. Następnie definiuje:

Drugorzędny urząd to grupa zadań nienależących do głównego urzędu, która jest wykonywana na podstawie stosunku służbowego lub urzędowego na mocy prawa publicznego.

Drugorzędne zatrudnienie to każda inna działalność w ramach służby publicznej lub poza nią, która nie należy do głównego urzędu.

Sprawowanie honorowych urzędów publicznych, a także nieodpłatna opieka, opieka lub kuratela nie są uważane za dodatkowe zatrudnienie.

Obowiązek zgłaszania i zatwierdzania dodatkowego zatrudnienia

Urzędnicy służby cywilnej muszą zawsze informować swojego pracodawcę na piśmie z odpowiednim wyprzedzeniem, jeśli chcą podjąć dodatkowe zatrudnienie (z wyjątkiem zarządzania własnym majątkiem lub pracy dla związku zawodowego lub grupy interesu).

Co do zasady, muszą oni określić: 

Na czym polega działalność.
Kto jest klientem.
Ile czasu zajmie wykonanie zadania.
W jaki sposób lub w jakiej wysokości będzie płatne. 

W zależności od pracodawcy, federalnego lub stanowego, istnieje podstawowy obowiązek uzyskania pozwolenia lub podstawowy obowiązek powiadomienia z zastrzeżeniem pozwolenia lub zakazu.

Dodatkowe zatrudnienie urzędników: przepisy dotyczące obowiązku zatwierdzania lub powiadamiania przez kraj związkowy

Podstawowy obowiązek zatwierdzenia Podstawowy obowiązek powiadomienia z zastrzeżeniem zezwolenia lub zakazu

Rząd federalny (§ 99 BBG) Brema (§§ 70 i nast. BremBG)
Badenia-Wirtembergia (§§ 60 i nast. LBG BW) Hamburg (§§ 70 i nast. HmbBG)
Bawaria (art. 81 i nast. BayBG) Meklemburgia-Pomorze Przednie (§§ 70 i nast. LBG MV)
Berlin (§ 29 LBG Bln) Dolna Saksonia (§§ 70 i nast. NBG)
Brandenburgia (§ 85 LBG Bbg) Kraj Saary (§§ 84 i nast. SBG)
Hesja (§ 73 HBG) Saksonia (§§ 101 i nast. SächsBG)
Nadrenia Północna-Westfalia (§ 49 LBG NRW) Saksonia-Anhalt (§§ 73 i nast. LBG LSA)
Nadrenia-Palatynat (§ 83 LBG RhPf) Szlezwik-Holsztyn (§§ 70 i nast. LBG SchlH)
Turyngia (§ 51 ThürBG)    

Źródło: pracownicy naukowi © pracownicy naukowi
Nawet jeśli niektóre kraje związkowe nie ustanowiły ogólnego wymogu uzyskania zezwolenia na dodatkowe zatrudnienie, poniższe przepisy dotyczące dozwolonych działań można zasadniczo przenieść.

Kiedy dodatkowe zatrudnienie podlega zatwierdzeniu?

W przypadku urzędników federalnych przyznane zezwolenie jest ważne przez maksymalnie pięć lat i może zostać w każdej chwili cofnięte lub uzależnione od spełnienia określonych warunków. Regulacja ta może zostać przeniesiona na kraje związkowe, choć w niektórych przypadkach obowiązują tu inne terminy. Ale pod jakimi warunkami zezwolenie musi zostać przyznane – i kiedy może nie zostać przyznane? 

Praca w niepełnym wymiarze godzin nie może kolidować ze sprawowaniem urzędu
Warunkiem wstępnym jest zawsze to, aby dodatkowe zatrudnienie nie przeszkadzało urzędnikowi służby cywilnej w sprawowaniu jego urzędu – na przykład poprzez sprzeczność z jego obowiązkami służbowymi. Dzieje się tak na przykład w przypadku, gdy bezstronność urzędnika może zostać zakłócona przez jego dodatkowe zatrudnienie. Prawo stanowi również, że dodatkowe zatrudnienie nie może zostać zatwierdzone, jeśli istnieje konflikt interesów z urzędem, jeśli reputacja administracji publicznej może ucierpieć lub jeśli przyszła zdolność operacyjna urzędnika może zostać osłabiona przez dodatkowe zatrudnienie (przyczyna niepowodzenia). 

Ile czasu może zajmować dodatkowa praca?

Zezwolenie może również nie zostać udzielone, jeśli dodatkowe zatrudnienie lub urząd pochłaniają tak dużo czasu i energii, że urzędnik nie może już w pełni wykonywać swojej głównej funkcji. Według BBG ma to zazwyczaj miejsce, gdy dodatkowe zajęcie przekracza jedną piątą regularnego tygodniowego czasu pracy. W Bremie istnieje dodatkowa specjalna zasada, że jeśli drugie zajęcie zajmuje co najmniej jedną czwartą tygodniowego czasu pracy (sześć godzin tygodniowo w przypadku nauczania), automatycznie zakłada się, że obowiązki urzędnika są utrudnione – powód niepowodzenia. 

Limit zarobków: Ile urzędnik może dodatkowo zarobić?

Należy również przestrzegać limitu finansowego: Jeśli federalny urzędnik służby cywilnej zarabia więcej niż 40 procent swojego rocznego wynagrodzenia podstawowego z jednego lub więcej dodatkowych miejsc pracy poprzez wynagrodzenie lub świadczenia rzeczowe, zgoda nie może zostać wydana. Na przykład zwrot kosztów podróży i zakwaterowania (do wysokości limitu kosztów podróży) lub wydatków nie jest uważany za wynagrodzenie zgodnie z federalnymi i krajowymi przepisami dotyczącymi dodatkowego zatrudnienia – w przeciwieństwie do zryczałtowanych dodatków na wydatki.

Które zajęcia dodatkowe nie podlegają zatwierdzeniu?

Zgodnie z założeniem, że nie dochodzi do naruszenia obowiązków służbowych, następujące czynności poboczne nie podlegają zatwierdzeniu przez federalnych urzędników służby cywilnej (§100 BBG):

Zarządzanie własnym majątkiem

działalność w celu ochrony interesów zawodowych w związkach zawodowych lub stowarzyszeniach zawodowych lub w organizacjach samopomocy urzędników służby cywilnej. Działalność pisarska, naukowa, artystyczna lub wykładowa

Niezależna działalność ekspercka związana z zadaniami dydaktycznymi lub badawczymi przez nauczycieli na uniwersytetach publicznych i na uniwersytetach sił zbrojnych, a także przez urzędników służby cywilnej w instytutach i instytucjach naukowych.

Ograniczenie: Jeśli jako urzędnik służby cywilnej chcesz podjąć działalność w jednym z dwóch ostatnich obszarów, musisz z wyprzedzeniem poinformować pracodawcę na piśmie lub drogą elektroniczną o zakresie i ewentualnym wynagrodzeniu – w tym przypadku obowiązują również wyżej wymienione ograniczenia czasowe i finansowe. Jeśli organ służby ma uzasadnione podejrzenia, że praca dodatkowa przeszkadza w wykonywaniu obowiązków, może zażądać pisemnych informacji na temat charakteru i zakresu. Przepisy te można zasadniczo przenieść na kraje związkowe i gminy.

Dodatkowe zatrudnienie na małą skalę

Jeśli dodatkowe zatrudnienie ma niewielki zakres, jest wykonywane poza godzinami pracy i nie ma ustawowego powodu niepowodzenia, zezwolenie jest automatycznie uznawane za udzielone.

Mały zakres oznacza:

Wynagrodzenie nie przekracza 100 euro miesięcznie (§5 BNV). W niektórych krajach związkowych ten limit zarobków jest zdefiniowany inaczej; na przykład w Bawarii i Badenii-Wirtembergii wynosi on 200 euro miesięcznie.
Praca nie może zajmować więcej niż jedną piątą tygodniowego czasu pracy.

O czym jeszcze muszą pamiętać urzędnicy służby cywilnej w odniesieniu do dodatkowego zatrudnienia? 

Zasadniczo dodatkowe zatrudnienie można wykonywać wyłącznie poza godzinami pracy – chyba że leży to w interesie władzy publicznej, co musi zostać odnotowane na piśmie w aktach. Jednak wyjątki potwierdzają regułę również w tym przypadku: W szczególnie uzasadnionych przypadkach i jeśli nadrobisz czas dyżuru później, aktywność w regularnych godzinach pracy może zostać zatwierdzona. Należy to również odnotować na piśmie (§101 BBG).  

Zasadniczo nie można wykorzystywać sprzętu, materiałów i personelu pracodawcy do dodatkowego zatrudnienia. Istnieją wyjątki od tej zasady, na przykład, jeśli działalność służy szczególnemu interesowi naukowemu lub publicznemu. Korzystanie nie jest jednak bezpłatne: zgodnie z prawem federalnym należy uiścić „odpowiednią” opłatę. Niektóre kraje związkowe mają inne przepisy, na przykład korzystanie z materiałów jest ogólnie dozwolone.

Czym jest działalność dodatkowa w służbie publicznej?

Działalność dodatkowa w służbie publicznej to działalność, którą urzędnicy państwowi wykonują dobrowolnie lub na zlecenie swojego pracodawcy, innej korporacji lub instytucji publicznej lub fundacji prawa publicznego – czy to na rzecz Federacji, kraju związkowego czy gminy. Działalność na rzecz wspólnot religijnych prawa publicznego i ich stowarzyszeń jest wykluczona.  

W przypadku dodatkowego zatrudnienia w służbie publicznej obowiązują specjalne limity wynagrodzeń, które nie mogą zostać przekroczone: 

Maksymalne limity wynagrodzenia za działalność dodatkową w służbie publicznej

Grupa zaszeregowania Maksymalne wynagrodzenie (rocznie, w euro, brutto)

A1 do A8 3,700€
A1 do A8 3,700€
A9 do A12 4,300€
A13 do A16, B1, C1 do C3, R1 i R2 4,900€
B2 do B5, C4, R3 do R5 5,500€
od B6 i R6 6,100€

Jaki jest obowiązek zwrotu? 

W przypadku przekroczenia maksymalnych limitów wynagrodzenia urzędnik służby cywilnej musi zwrócić różnicę swojemu pracodawcy. Zgodnie z paragrafem 7 BNV, następujące czynności są zwolnione z tzw. obowiązku zwrotu:

działalność dydaktyczna, wykładowa i egzaminacyjna
działalność w charakterze eksperta sądowego lub prokuratorskiego
działalność w dziedzinie badań naukowych 
działalność ekspercka lekarzy, dentystów i weterynarzy, np. dla firm ubezpieczeniowych 
czynności wykonywane podczas urlopu z utratą wynagrodzenia. 

Czy urzędnicy służby cywilnej mogą być zobowiązani do wykonywania dodatkowych

czynności w służbie publicznej?

Bardzo jasna odpowiedź: Tak, jest to część ogólnych obowiązków urzędnika służby cywilnej. Jeśli podjęcie dodatkowej pracy w służbie publicznej jest zgodne z wykształceniem i umiejętnościami urzędnika służby cywilnej i nie nakłada na niego nadmiernych wymagań, najwyższy urzędnik służby cywilnej może zażądać, aby urzędnik służby cywilnej ją podjął, zgodnie z art. 98 BBG. To prawo do żądania może być również przeniesione na organy niższego szczebla.

O czym muszą pamiętać profesorowie i nauczyciele podejmujący pracę w niepełnym wymiarze godzin?

Zasadniczo do nauczycieli i profesorów mają zastosowanie te same przepisy, co do innych urzędników państwowych. Nauczyciele muszą zawsze zgłosić dodatkowe zatrudnienie i uzyskać pisemną zgodę administracji szkolnej; należy również przestrzegać zwykłych limitów godzin pracy i wynagrodzenia. Dokładne warunki – na przykład, ile nauczyciele mogą zarabiać dodatkowo, aby dodatkowe zatrudnienie zostało sklasyfikowane jako marginalne, a tym samym zezwolenie zostało automatycznie przyznane – można znaleźć w ustawie o statusie urzędnika służby cywilnej (§ 40), a także w odpowiednich stanowych przepisach dotyczących służby cywilnej i rozporządzeniach dotyczących dodatkowego zatrudnienia w służbie cywilnej. 

To samo dotyczy profesorów. Z jednym wyjątkiem: ponieważ profesorowie nie podlegają żadnym przepisom dotyczącym czasu pracy, zakres dodatkowego zatrudnienia nie może przekraczać jednego dnia roboczego tygodniowo (w stosownych przypadkach, średnio rocznie).

Co dotyczy emerytowanych urzędników służby cywilnej?

Po przejściu na emeryturę urzędnicy służby cywilnej nie mogą podejmować dodatkowej pracy według własnego uznania. Obowiązują raczej następujące zasady (§ 105 BBG): Urzędnicy służby cywilnej, którzy przechodzą na emeryturę po osiągnięciu standardowego wieku emerytalnego, muszą powiadomić na piśmie swój ostatni najwyższy organ służby cywilnej o dodatkowym zatrudnieniu poza służbą cywilną przez trzy lata, jeśli ma to jakikolwiek związek z ich poprzednim urzędem. Jeśli dodatkowe zatrudnienie może naruszać interesy służbowe, nie może zostać zatwierdzone. W przypadku innych byłych urzędników służby cywilnej, takich jak tymczasowi urzędnicy służby cywilnej, którzy opuszczają status urzędnika służby cywilnej przed osiągnięciem standardowego wieku emerytalnego oraz tych, którzy otrzymują świadczenia emerytalne, zasada ta obowiązuje przez pięć lat.
Drugie zatrudnienie w ramach TVöD: Jakie są zasady dotyczące drugiego zatrudnienia?

Pracownicy służby publicznej nie podlegają tak surowym zasadom jak urzędnicy służby cywilnej, jeśli chcą podjąć dodatkowe zatrudnienie. Zgodnie z układem zbiorowym służby publicznej (TVöD), sekcja 3 (ustęp 3) stanowi, że dodatkowe zatrudnienie za wynagrodzeniem musi być zawsze zgłaszane na piśmie z odpowiednim wyprzedzeniem. Jeśli pracodawca uważa, że praca dodatkowa może kolidować z obowiązkami, może jej zakazać lub nałożyć warunki. Jednakże limity czasowe lub zarobkowe nie są wyraźnie określone.

Autor: Maike Schade

źródło: https://www.academics.de/ratgeber/nebentaetigkeit-beamte-oeffentlicher-dienst